Yeni Bir Drone Aldım. İlk Olarak Ne Yapmam Gerekiyor? (Sisteme Kayıt Aşamaları)

Dünyada ve ülkemizde Drone kullanıcılarının ve satılan Drone’ların sayısı her geçen yıl hızla artıyor. Hatta artık insanlar birbirlerine hediye olarak bile drone alır hale geldiler. Peki elimize geçen bir drone’u hemen uçurmaya başlayabilir miyiz?

Malesef bu o kadar kolay değil.

Yani evnizin bahçesinde ya da bir parkta 5-10 dk -başkalarına zarar vermeden- yeni Drone’unuzu deneyebilirsiniz tabi. Ama Drone kullanma işini sıklıkla yapacaksanız, ya da sağda solda video çekimleri yapacaksanız belirli prosedürleri (kayıt, uçuş izni, kurallara uyma) yerine getirmeniz gerekiyor.

Ülkemizde drone uçurmak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı “İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMLERİ TALİMATI (SHT-İHA)” ndaki kurallara göre yapılıyor. Bilerek ya da bilmeyerek bu talimata aykırı olarak yapılan uçuşlarda, uçuşun tespiti halinde hakkınızda kolluk kuvvetleri (polis/jandarma vb.) tarafından tutanak tutulabilir ve idari para cezalarıyla karşılaşabilirsiniz.

Peki bir drone sahibi olduğunuzda, uçurmadan önce ne yapmanız gerekir?

1- Öncelikle Drone’unuzun Ağırlığını Öğrenin

Evet şaka yapmıyoruz. 🙂 Çünkü yukarıda bahsettiğimiz talimatlar 500 gr’dan daha ağır olan drone’lar için geçerli.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün belirlediği standartlara göre Drone’lar (İHA’lar) 4 sınıfa ayrılmıştır:

“Azami kalkış ağırlıkları referans alınarak İHA’lar 4 ayrı sınıfa ayrılır:
a) İHA0: Azami kalkış ağırlığı 500 gr (dâhil) – 4kg aralığında olan İHA’lar,
b) İHA1: Azami kalkış ağırlığı 4 kg (dâhil) – 25 kg aralığında olan İHA’lar,
c) İHA2: Azami kalkış ağırlığı 25 kg (dâhil) – 150 kg aralığında olan İHA’lar,
ç) İHA3: Azami kalkış ağırlığı 150 kg (dâhil) ve daha fazla olan İHA’lar.”

Aynı talimatnamenin 2. maddesinde de şu ibare bulunmaktadır.

“Aşağıdaki İHA ve sistemleri bu Talimatın kapsamı dışındadır:
a) Devlet insansız hava araçları,
b) Yalnızca kapalı alanlarda kullanılan İHA ve sistemleri,
c) Yere veya herhangi bir platforma bağlı olan insansız balon ve benzeri sistemler,
ç) Azami kalkış ağırlığı 500 gr’dan daha az olan İHA’lar.“

2- Eğer Drone’unuzun Ağırlığı 500 gr’dan küçük ise,

Drone’unuzu İHA Kayıt Sistemi’ne kayıt ettirmenize gerek yoktur.

Drone’unuzu hobi ve sportif amaçlı olarak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde bulunan Uçuş Bölgeleri Haritası‘nda gösterilen “Yeşil Bölge” lerde uçurabilirsiniz.

Haritadaki yeşil ve kırmızı bölgeler valilikler, kaymakamlıklar gibi mülki amirlikler tarafından belirlenmektedir. İllerde yeşil bölgeler yok denecek kadar az. Ve şehir merkezlerinin neredeyse tamamı kırmızı alan.

“Türkiye Uçuş Bölgeleri Haritası” nı nerede görebilirim derseniz, iha.shgm.gov.tr adresine gidip kayıt olabilir ya da E-Devlet şifresi ile giriş yapabilir; ardından sisteme girip “İşlemler” sekmesinin altında “Uçuş Bölgeleri Haritası”nı görebilirsiniz.

500 gr’dan hafif drone’unuz ile eğer Ticari Uçuş yapacaksanız, https://iha.shgm.gov.tr/public/formlar.html adresinde bulunan FR-19 İHA Uçuş İzni Talep Formu ‘nu doldurarak izin için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne posta veya fax yoluyla başvurmanız gerekmektedir. Oradan gelecek olumlu/olumsuz cevaba göre uçuş yapabilirsiniz ya da yapamazsınız.

“MADDE 17 -(8)
500 gr altı İHA’lar için hava aracı ve pilot kayıt zorunluluğu olmamakla birlikte, yapılacak ticari uçuşların uçuş emniyeti ile can ve mal güvenliğine etkisine ilişkin değerlendirmelerin yapılabilmesi teminen İHA uçuşunun
gerçekleştirileceği sahanın ilgili kurumlarla koordinasyonun yapılabilmesi için 10 iş günü öncesinden Genel Müdürlüğe İHA Uçuş İzni Talep Formu ile başvuru yapılır. 500 gr altı İHA’larla sportif ve amatör amaçlı gerçekleştirilecek uçuşlar için serbest bölgeler (yeşil) kullanılmalıdır.”

3- Eğer Drone’unuzun Ağırlığı 500 gr’dan büyük ise,

500 gr’dan daha ağır olan Drone‘unuzu Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün https://iha.shgm.gov.tr/ adresinde bulunan İHA Kayıt Sistemi‘ne kayıt ettirmeniz gerekmektedir.

Eğer bir mağazadan drone satın aldıysanız, satıcı aynı gün size sattığı Drone’la ilgili sizin Ad-Soyad-TC Kimlik Numaranız ile sisteme kayıt girer. Satıcının girdiği kayıtla birlikte bahse konu Drone sizin hesabınızda “Satın Alınan İHA” sayfasında görünür. Siz de 3 gün içerisinde İHA Kayıt Sistemi’ne girerek satıcı tarafından size tanımlanan Drone’u onaylayarak üzerinize almalısınız.

Eğer birisinden 2. el Drone satın aldıysanız, 3 gün içinde İHA Kayıt Sistemi‘ne girerek kendinizi ve Drone’unuzu sisteme kayıt etmelisiniz.

Eğer drone’unuzu yurt dışından getirdiyseniz, yine 3 gün içinde İHA Kayıt Sistemi’ne girerek kendinizi ve Drone’unuzu sisteme kayıt etmelisiniz.

Drone’u İHA Kayıt Sistemi’ne kayıt ettikten sonra, Drone’unuza bir de pilot atamalısınız. Eğer Drone’unuzu kendiniz uçuracaksanız, önce sistemde kendinizi pilot olarak kayıt etmelisiniz. Aksi taktirde kendinizi Drone’unuza pilot olarak atayamazsınız.

Kayıt işlemleri
MADDE 11 – (1) İHA0 ve IHA1 kategorisindeki hava araçlarının kayıtları Genel
Müdürlük tarafından elektronik ortamda oluşturulan “Kayıt Sistemi” üzerinden yapılacaktır.
(2) (Değişik: 12/06/2017 tarih ve 52217814-010.07/E.385 sayı)
a) Ülkemizde üretimi yapılan her bir İHA, üreticisi tarafından aynı gün içerisinde
“Kayıt Sistemi”ne kayıt edilir.
b) İthalatçı firma tarafından satılan her bir İHA’nın bilgileri satın alan kişi bilgileriyle
birlikte, satan firmanın sorumlu yöneticileri tarafından aynı gün içerisinde “Kayıt sistemi” ne
kayıt edilir.
c) Yurtdışından bireysel olarak getirilen veya yurt içinde devir alınan İHA, en geç 3
gün içerisinde “Kayıt Sistemi”ne kayıt edilir.
(3) İHA0/İHA1 kategorisindeki İHA’lar için Kayıt Sistemine, aşağıdaki bilgiler girilir:
a) İHA ve sistemlerinin üreticisi, marka ve modeli, seri numarası,
b) İHA ve sistemlerinin üretim yeri ve tarihi,
c) İHA’nın maksimum kalkış ağırlığı,
ç) İHA ve sistemleri sahibinin/işleticisinin adı, TC Kimlik Numarası/Vergi Numarası,
adresi ve iletişim bilgileri,
d) İHA ve sistemlerinin sahibine ve pilotuna ait arşiv kayıtlı Adli sicil kaydı,
e) 18 yaşından küçükler için ileride doğabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları kabul
ettiklerine dair kanuni mümessillerince noterde tanzim ve tasdik edilmiş taahhütname.
(4) Ticari olarak kullanılan İHA0/İHA1 ve sistemlerine sahip kişi/işletme/pilot aşağıdaki
bilgileri oluşturacağı dosyada hazır bulundurarak asgari 3 yıl muhafaza altına alır ve kamu
kuruluşları tarafından yapılacak denetlemelerde ibraz eder:
a) Genel Müdürlükten alınan kayıt/kimlik numarası.
b) Hava aracına ait tüm bilgiler.
c) Uçuş kayıtları.
(5) İHA0/İHA1 ve sistemlerinin sahibi/işleticisi/pilotu “Kayıt Sistemi” tarafından
oluşturulacak etiketi İHA ve sistemlerinin üzerine ayrı ayrı yapıştırmaktan veya verilen kodu
silinmeyecek şekilde yazmaktan sorumludur.

Aşağıdaki videoda İHA Kayıt Sistemi’ne nasıl kayıt yapılacağını uygulamalı olarak görebilirsiniz.

4- İHA Kayıt Sistemi Tarafından Verilen Karekodu Drone ve Kumada Üzerine Yapıştırmalısınız

İHA’nızı kendiniz kullanacaksanız, kayıt sırasında “İHA’mı uçurmak istiyorum” seçeneğini tıklayarak İHA’nıza pilot atamalısınız. Pilot atadıktan sonra Drone’unuz SHGM tarafından onaylanacak ve sistem tarafından Drone’unuz için bir karekod üretilecektir. Bu karekodu mutlaka Drone’unuz üzerine görünür bir şekilde yapıştırılmalıdır.

5- Drone’u Kayıt Ettirmeden Uçurmanın Cezası Var Mı?

Hemen söyleyelim, evet var. Hem de büyük para cezaları var. Önce ilgili kanun maddelerini verelim;

Madde 144 – İnsansız hava aracı satan şirketlerin sorumlu işleticileri ve yöneticileri, satılan araç bilgileri ile satın alanların kimlik bilgilerini usulüne uygun şekilde tutmak ve azami kalkış ağırlığı beşyüz gram (dahil) üzerindeki insansız hava araçları ile ilgili bilgileri, aynı gün içinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan kayıt sistemine kaydetmek zorundadır. Bu kayıtlar, suç işlenmesinin önlenmesi ve suç soruşturmalarında kullanılmak üzere kolluk birimleriyle paylaşılır.

* Bu yükümlülüğe aykırı hareket edenler ile yurtdışından bireysel olarak getirdiği veya yurtiçinde devraldığı aracı en geç üç gün içinde sisteme kaydettirmeyenlere …… Türk Lirası idari
para cezası verilir.

* Kayıt esnasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar veya veri girişi yapanlara …….. Türk Lirası idari para cezası verilir.

* Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca belirlenen kurallara aykırı olarak veya mülki idare amirlerince belirlenen alanlar dışında insansız hava aracı uçuran kişilere …….. Türk
Lirasından …….. Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.

* Yukarıda sayılanlar dışında kalıp da Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün insansız hava araçları ile ilgili koyduğu kurallara ve bu kapsamda sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymayanlara ……. Türk Lirasından ……… Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.

Belirlenen alanlar dışında insansız hava aracı uçuranlara uygulanacak idari para cezaları mahallin mülki idare amirince, diğer idari para cezaları ise Sivil Havacılık Genel Müdürü tarafından uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

(Bu maddede yer alan para cezalarının 11/2/2020 tarihinden itibaren uygulanması ile ilgili olarak,
11/2/2020 tarihli ve 31036 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün 2920
Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu Uyarınca Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Tebliğine (2020/1)
bakınız.)

2020/1 sayılı tebliğ https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190214-13.htm adresinde yayınlanmış.

O tebliğde 2020 yılı için belirlelen tarifeye göre bu kanundaki cezalar şu şekilde güncellenmiş:
– Drone’u sisteme kayıt ettirmemenin cezası 7353 TL.

– Kayıt esnasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar veya veri girişi yapmak 14.705 TL.

– Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca belirlenen kurallara aykırı olarak veya mülki idare amirlerince belirlenen alanlar dışında drone uçurmak 1471 TL ile 14.705 TL arasında kabahatin derecesine göre idarenin belirleyeceği miktar.

– Yukarıda sayılanlar dışında kalıp da Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün insansız hava araçları ile ilgili koyduğu kurallara ve bu kapsamda sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymamak 1471 TL
ile 14.705 TL arasında kabahatin derecesine göre idarenin belirleyeceği miktar.

Gördüğünüz gibi çok ciddi cezalar getirilmiş. Burada devlet, Türkiye’de uçan Drone’ların ve yapılacak uçuşların kayıt altında tutulmasını istiyor. Bunu istemesinin sebebi ise Drone’lar kullanılarak yapılan terör/sabotaj saldırılarını önleyebilmek ve hava trafiğini güvenli hale getirmek.

Eğer yasak bir bölgede izinsiz Drone uçurursanız veya herhangi bir yerde kayıtsız bir Drone uçurursanız ve bu durum kolluk kuvvetlerince (polis, jandarma, asker vb.) tutanak altına alınırsa, burada bahsedilen yüksek cezalarla karşı karşıya kalırsınız.

6- Drone’unuz Artık Uçurmaya Hazır

Drone’u İHA Kayıt Sistemi’ne kaydedip, Drone’a pilot atayıp, sistemin verdiği Karekodu cihazınızın üzerine yapıştırdıktan sonra Drone’unuz artık uçuşa hazır hale geldi demektir.

Drone’un uçuşa hazır hale gelmiş olması, hemen sokağa çıkıp Drone’unuzu uçurabilirsiniz anlamına gelmiyor malesef. Drone’u uçurmanın en başta belirttiğimiz “İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMLERİ TALİMATI (SHT-İHA)” nda yazan belirli kuralları var.

Drone’unuzu Nerede / Nasıl uçurabileceğinizi diğer yazımızda bulabilirsiniz.

Şu videoyu tekrardan buraya bırakalım.

Tedbirinizi Alın, Kurallara Uyun, Güvenle Uçun.

İyi eğlenceler.